Ga verder naar de inhoud
Ga verder naar de inhoud

Köln 75: mu­ziek­ge­schie­de­nis schrijven

Coproductie

Het Köln Concert van de Amerikaanse pianist Keith Jarrett is één van de beroemdste jazzopnames aller tijden, maar het concert zelf vond alleen plaats dankzij de inzet van de Duitse tiener Vera Brandes. Köln 75, dat in première gaat in de speciale sectie van de Berlinale, vertelt het verhaal van hoe zij, tegen de verwachtingen in, Jarrett in de winter van 1975 naar Keulen haalde om in het operagebouw van de stad te spelen.

Koln 75 © One Two Films

"Het is een geweldig verhaal", zegt Dries Phlypo van Lemming Film Belgium, dat de film coproduceerde. "Het is zo bekrachtigend en zo opbeurend, wat we denk ik nodig hebben in deze tijden. Het is een waanzinnig avontuur."

Toen Phlypo werd benaderd om aan het project mee te werken, was het al een heel eind gevorderd als een twee-landen coproductie tussen One Two Films in Duitsland en Extreme Emotions in Polen.

"Mijn eerste idee was dat België het operagebouw kon leveren, aangezien we heel wat gelijkaardige gebouwen hebben, maar Polen had die locatie al opgeëist," herinnert hij zich. In plaats daarvan stelde hij een pakket samen dat alle beeld- en geluidspostproductie naar Vlaanderen bracht.

De industrie in Vlaanderen is misschien niet groot, maar wat we doen is echt professioneel en we kunnen voldoen aan de hoge normen die nodig zijn voor internationale producties.

Dries Phlypo Lemming Film België

Fred Burle, de producent van One Two Films, is het daarmee eens. "Onze coproducerende partners van Lemming Film België verzamelden het beste talent uit het land," zegt hij. "Dit waren creatieve partners die veel toevoegden aan ons project, mensen met wie we graag opnieuw samenwerken op toekomstige projecten.

Koln 75 poster

De hoofdlocatie

Ten tijde van de opnames werd het operagebouw van Keulen gerenoveerd en kon het dus niet als locatie worden gebruikt. Aan Flow Postproduction uit Antwerpen de taak om de Poolse stand-in er net zo uit te laten zien als het origineel.

"We wisten hoe het gebouw eruit moest zien, dus toen was het een samenwerking tussen de DoP, de decorontwerper en ons visuele effectenteam om die setting na te bootsen," legt Jules Debrock, managing director van Flow, uit.

Er werden groene schermen opgezet op het plein waar de concertzaal zich bevond, zodat beelden van het echte operagebouw van Keulen in de scène konden worden geïntegreerd. Rijen wachtende mensen buiten werden ook digitaal toegevoegd. Binnen bootste het VFX-team de karakteristieke balkons en andere kenmerken van het operagebouw na, die ze tijdens een bezoek aan het origineel hadden onderzocht. Ze vulden ook het publiek voor het concert in.

Dankzij de steeds geavanceerdere digitale hulpmiddelen kunnen dit soort effecten van hoge kwaliteit worden geproduceerd zonder dat het veel geld kost.

"We willen producenten graag laten zien wat je met visuele effecten kunt toevoegen zonder per se meer uit te geven dan het zou kosten om iets in het echt op te nemen," zegt Debrock. Het team maakte indruk op Fred Burle toen hij tijdens de postproductie naar Antwerpen kwam. "Ik bezocht Flow toen we bezig waren met de colour grading en vond het een bedrijf dat een groot gemeenschapsgevoel heeft met zijn medewerkers en collega's en een indrukwekkend vermogen om snel te reageren en problemen op te lossen," zegt hij.

Indeling

De grading zelf werd verzorgd door Peter Bernaers, een onafhankelijke colourist uit Vlaanderen. "De beelden zijn er al, dus het is mijn taak om ze zo goed mogelijk naar voren te laten komen," legt hij uit. "Soms doe ik heel weinig, soms veel meer, terwijl het er heel weinig uitziet."

Bij Köln 75 was de belangrijkste taak om de rauwheid die regisseur Ido Fluk en DoP Jens Harant in Vera's verhaal hadden gebracht, te kanaliseren. "De film kwam uit de montage met een ruwheid, een soort geïmproviseerde jazzlook," herinnert Bernaers zich. "Samen besloten we waar we dat mooi vonden en waar het te ruw was en moest worden opgepoetst, maar zonder het te veel te polijsten."

Hun doel was om de jaren 1970 op te roepen zonder de film in een period piece te veranderen. "We wilden het een bepaalde energie geven die gekoppeld is aan het hoofdpersonage, aan de periode en aan de gebeurtenissen." Dit vergde enige improvisatie, waarbij we heen en weer gingen door de film tot de balans precies goed zat. Het uiteindelijke effect moet voelbaar zijn, maar niet opvallen. "Je wilt de kijker zoveel mogelijk sturen om de film te zien zoals de regisseur en DoP willen dat je hem ziet, maar op een manier die de aandacht niet op zichzelf vestigt. Het moet ook subliminaal zijn."

Je wilt de kijker zoveel mogelijk sturen om de film te zien zoals de regisseur en DoP willen dat je hem ziet, maar op een manier die niet de aandacht op zichzelf vestigt. Het moet ook subliminaal zijn.

Peter Bernaers Colourist
Koln 75 © One Two Films
The broken-down piano that sound designer and composer van de Moortel used

Geluid uit de jaren zeventig

Köln 75 laat Jarrett's iconische uitvoering niet horen en laat de opname voor zichzelf spreken. Maar geluid speelt nog steeds een belangrijke rol in het verhaal, in het bijzonder met de ondermaatse piano die Jarrett tijdens het concert moet bespelen. Een deel van de legende is dat het overwinnen van de beperkingen van de piano Jarrett inspireerde tot nog grotere hoogten van creativiteit.

Het opnieuw creëren van het geluid van deze beschadigde piano was de taak van geluidsontwerper en componist Frederik van de Moortel, wiens bedrijf Sum of Sines heet. Zijn uitgangspunt was een oude vleugel die hij had gekocht voor de soundtrack van Inside, een andere Dries Phlypo coproductie.

"Ik heb er 11 microfoons omheen en in geplaatst, niet alleen om de piano op te nemen, maar ook het mechaniek, het hout, de snaren, het metaal," herinnert hij zich. "Ik nam alles op in een immersief formaat. Ik heb zelfs een percussionist uitgenodigd om op de piano te slaan terwijl ik aan het opnemen was."

De geluiden van deze kapotte piano werden vervolgens gematcht en gemengd met muziek die voor de film was gecomponeerd en gespeeld op een ongerept instrument. "Dus, wat je hoort is dat er iets mis is met de piano, maar het is nog steeds mooi," zegt Van de Moortel.

Een andere taak was het creëren van het geluid van de auto waarin Jarrett van Zürich naar Keulen reist, een versleten Renault 4 van platenproducent Manfred Eicher. Deze moest ook zijn eigen geluid hebben.

"Als je een roadtrip maakt in zo'n auto, is het geen Amerikaanse Mustang die door de woestijn rijdt, maar een oude Renault die over de autobahn rijdt," legt hij uit. "Om dat te bereiken hebben we gebruik gemaakt van het geluid van de auto dat op de set is opgenomen en van opnames uit de archieven en hebben we een geluidskarakter gecreëerd dat de hele film door brult, ratelt en rommelt."

Dezelfde aandacht voor detail werd besteed aan het hele geluidsontwerp, om te voldoen aan de eis van de regisseur dat het zo meeslepend en specifiek mogelijk voor de periode moest zijn. "De appartementen, de straten, de auto's, hoe de kleding en schoenen klinken als mensen bewegen. Alles werd gemaakt met deze seventies vibe."

Financiering

Het budget voor Köln 75, dat ongeveer €7 miljoen bedroeg, is relatief groot voor een Europese film, en de deelname aan de coproductie betekende dat Phlypo een aanzienlijk bedrag moest inzamelen. Screen Vlaanderen en de Belgische tax shelter leverden beide een belangrijke bijdrage, maar er was nog steeds een gat.

Zijn eerste oplossing was om de lokale distributeur September Film te benaderen voor een minimumgarantie in ruil voor de Benelux-rechten. "Ze waren meer dan bereid om een redelijke MG op tafel te leggen voor een project van deze omvang," zegt hij.

Voor de rest zorgde hij voor een persoonlijke investering van twee Vlaamse ondernemers. Dit soort participaties is relatief nieuw in de Benelux, maar Phlypo heeft er de afgelopen jaren met succes gebruik van gemaakt voor zowel internationale als Vlaamse producties.

Doordat we deze verschillende financieringsbronnen kunnen combineren, kunnen we meedoen aan een grote coproductie als Köln 75. Maar als één van deze bronnen ontbrak, hadden we er niet voor kunnen gaan.

Dries Phlypo Lemming Film België
Trailer Köln 75

De ijs­beer­prins: ani­ma­tie­ta­lent combineren

Animatie
Drie animatiestudio's in drie Belgische regio's kwamen samen om The Polar Bear Prince te maken, een familie-animatiefilm geproduceerd door Maipo Film uit Noorwegen en gecoproduceerd door Vivi Film en Beside Productions uit België.
Meer lezen

Mr. K: een wereld bouwen in de studio

Coproductie
Als je een wereld voor een film bouwt, heb je ruimte en talent nodig. De producenten van Mr. K, die zijn wereldpremière beleeft op het 2024 Toronto International Film Festival, vonden beide in Vlaanderen.
Meer lezen

Moresnet: een erg Europees mysterie

Coproductie
Je vindt het dorp Moresnet waar de grenzen van België, Duitsland en Nederland samenkomen. Voor regisseur Frank Van Passel is dit vruchtbare grond voor een mysterieuze thrillerserie die gedeelde verhalen vertelt over het verleden, het heden en de toekomst van Europa.
Meer lezen

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Registreer je voor onze nieuwsbrief en blijf op de hoogte van het Screen Flanders nieuws!

Inschrijven nieuwsbrief