Le Fidèle

Is Bart Van Langendonck bijgelovig? Het is je vergeven als je dat denkt. Wanneer Rundskop, de film die hij produceerde voor regisseur Michaël R. Roskam, een eerste testvertoning kreeg voor een genodigd publiek, kon hij er op de één of andere manier niet bij zijn. Hetzelfde gold voor het regiedebuut van Robin Pront, De Ardennen dat vorig jaar één van de meest geprezen Vlaamse films was. Dus deze kerst, met zijn grootste film tot nu toe geboekt voor een testvertoning, nam Van Langendonck geen risico. "Het blijkt dat ik er nooit ben voor de testvoorstelling voor het grote publiek," zegt hij over de telefoon vanuit Costa Rica, waar hij een prijs is gaan ophalen voor de documentaire The Land of the Enlightened. "Maar de andere twee bleken allebei een succes, dus laten we hopen dat voor deze hetzelfde geldt."

Deze is Roskam's derde speelfilm, Le fidèle ter waarde van 8 miljoen euro, en het is Van Langendonck vergeven dat hij een beetje rust neemt: de film nam het grootste deel van vorig jaar in beslag en er werd reikhalzend uitgekeken naar het resultaat, sinds Rundskop de nominatie haalde voor de 2012 Academy Awards. Dat leverde Roskam veel aanbiedingen op. Hij koos uiteindelijk voor Fox Searchlight en maakte zijn debuut in de VS met The Drop, een stijlvolle thriller in Brooklyn, gebaseerd op een verhaal van cult-misdaadschrijver Dennis Lehane. Maar wat uiteindelijk Le fidèle zou worden, bleef al die tijd broeien. "Michaël is erg geïntrigeerd door verhalen die zich in België afspelen," zegt Van Langendonck, "en hij houdt erg van gangsterfilms. Hij is een grote fan van Michael Mann, dus hij wilde zijn eigen gangsterfilm in Brussel maken. Bovendien waren hij en ik allebei geïntrigeerd door deze bende in de jaren 80 in België, geleid door een zeer charismatische gangster genaamd Patrick Haemers."
Het gangstermilieu zorgt voor de achtergrond - zoals in de films van Mann - maar in het hart is Le fidèle een tragisch verhaal over de liefde tussen een onverschrokken vrouw, Bibi Delhany, die met auto's racet en wordt gespeeld door de Franse ster Adèle Exarchopoulos (ze trok de aandacht van de wereld met Blue Is the Warmest Colour in 2013) en de charismatische maar beschadigde gangster Gigi Vanoirbeek (Matthias Schoenaerts).

"Ik beschouw Le fidèle als het tweede deel van mijn misdaadtrilogie," heeft Roskam gezegd. "Elk deel is losjes gebaseerd op een bepaald moment in de Belgische misdaadgeschiedenis. Deze keer laat ik me inspireren door de bendes Haemers en de Staercke en in het bijzonder door het verhaal van Murat Kaplan. Het is echter een totaal fictief verhaal over liefde en misdaad, over verlangen en mislukking. Een liefdesdrama, of beter, een 'amour noir'-film."
Er ligt hier duidelijk veel ambitie op tafel en, zoals alle ambitieuze projecten, was Le fidèle een tijdje in ontwikkeling. "Michaël had altijd al het idee om na Rundskop een Belgische film te maken," zegt Van Langendonck. "We begonnen na te denken over een wielerfilm, maar toen kreeg hij die deal aangeboden door Fox Searchlight, dus liet hij het varen. Ondertussen kwam hij met een ander project dat de terugkeer van Matthias Schoenaerts betekende, samen met de DOP Nicolas Karakatsanis, de componist, de 1st AD... we hebben echt geprobeerd om de crew van Rundskop terug samen te brengen." Ook Vlaamse topprofessionals als steadicamoperator Jo Vermaercke, production designer Geert Paredis, kostuumontwerper Kristin Van Passel en editor Alain Dessauvage zijn terug aan boord.

De crew weer bij elkaar brengen was één ding, maar de nieuwe film financieren was een andere zaak. Le fidèle kost ongeveer vier keer zoveel als Rundskop en is een coproductie tussen België, Nederland en Frankrijk. Het interessantste van alles is dat het de eerste film ooit is die alle zes Belgische geldbronnen aanboort, en daarbij komt nog het geld dat in Frankrijk is opgehaald door Pierre-Ange Le Pogam van Stone Angels.
"Het is echt een 50/50 coproductie tussen Frankrijk en België," legt Van Langendonck uit. "Michaël is een partner in Savage Film, dus het was logisch dat we zouden samenwerken aan een andere film. Ondertussen had hij Pierre-Ange ontmoet in Frankrijk en hij stelde voor om de financiering voor zijn volgende film rond te krijgen. Uiteindelijk deden we het samen op 50/50 basis, waarbij hij het Franse Canal +, Orange, Pathé en Wild Bunch inschakelde voor distributie en internationale verkoop; en wij gingen naar de fondsen en andere lokale financiers.
"Eerst gingen we natuurlijk naar het VAF (het Vlaams Audiovisueel Fonds); dat is degene die je nodig hebt als je bijkomende financiering wil krijgen van de Franstalige cultuurfondsen en van de Nederlandse cultuurfondsen. Dat is echt de hoeksteen van de financiering voor een Vlaamse film. Daarna gingen we naar Screen Flanders, Eurimages, Wallimages en ten slotte het nieuwe Screen Brussels. Ze kwamen net voor we begonnen te filmen."
Het scenario - van Roskam en de Franse schrijvers/regisseurs Thomas Bidegain (Un prophète, Les cowboys) en Noé Debré(Les cowboys, Dheephan) - portretteert een polyglot wereld waar mensen op een natuurlijke manier van de ene (Belgische) taal naar de andere glijden, en dat vergemakkelijkte zeker de weg van de productie door het financieringsproces.
Met het weer ging het minder vlot. "Het waren 60 opnamedagen," zegt Van Langendonck, "en het idee was om mooi lenteweer te hebben. Maar het was gewoon verschrikkelijk... de slechtste lente ooit!"